دانلود مقاله-تحقیق-پروژه-کارآموزی
مرجع کامل خرید و دانلود گزارش کار آموزی ، گزارشکار آزمایشگاه ، مقاله ، پروژه و پایان نامه های کلیه رشته های دانشگاهیدانلود مقاله-تحقیق-پروژه-کارآموزی
مرجع کامل خرید و دانلود گزارش کار آموزی ، گزارشکار آزمایشگاه ، مقاله ، پروژه و پایان نامه های کلیه رشته های دانشگاهیبررسی آلاینده های موجود در هوا و نقش آن در ایجاد بیماری های جسمی و روحی و راهکارهای پیشگیری
| دسته بندی | فنی و مهندسی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 12403 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 263 |
پژهش بررسی آلاینده های موجود در هوا و نقش آن در ایجاد بیماری های جسمی و روحی و راهکارهای پیشگیری در 263 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب:
مقدمه
۲-۱ بیان مسأله
۳-۱ اهداف
۴-۱ اهمیت و ضرورت تحقیق
۵-۱ .سئوال یا فرضیات
۶-۱ . تعریف عملیاتی متغیرها
۱-۲ . مقدمه
۲-۲ . تاریخچه تحقیق
۳-۲ . پیشینه عملی
۴-۲ . نظریات
۱-۳ .مقدمه
۲-۳ روش تحقیق
۳-۳ . فنون گرد آوری اطلاعات
۱-۴ مقدمه
۲-۴ فرضیات یا سئوالات تحقیق
دراین بخش به بیان فرضیات مطرح شده در ضمن تحقیق می پردازیم که به شرح زیر می باشد
سؤال ۱ : آلودگی هوا چیست؟
ترکیبات طبیعی هوا
ازت و گازهای نجیب
اکسیژن
گاز کربنیک (اسید کرابنیک)
بخار آب
ازن
پر اکسید ئیدروژن- ئیدروژن دی اکسید
هوای آلوده Air Pollution
تعریف آلودگی هوا
مهمترین آلوده کننده های هوا
شاخص های استاندارد آلودگی PSI Pollution Standard Indices
سؤال دوم : آلاینده های هوا به چند دسته تقسیم می شوند؟
کربن منوکسید Carbon Monoxide
اکسیدهای نیتروژن Nitrogen Oxides
کنترل آلودگی NOx Control of NOx Pollution
«هیدروکربن ها و اکسیدان های فتوشیمیائی»
تشکیل اکسیدان های فتوشیمیایی Formation of Photochemical Oxlxants
غلظت هیدروکربن ها و اکسیدان های فتوشیمیایی
کنترل آلوده کننده های هیدروکربنی و فتوشیمیایی
اکسیدهای سولفور Sulfur Oxides
ذرات معلق: Particulates
طرق از بین رفتن (سرنوشت )ذرات معلق اتمسفری
سوال ۳ : مهمترین کانون های آلودگی هوا کدامند؟.
۳-صنایع.
مواد بیگانه در هوا
آلودگی های ناشی از ذرات دوده و گرده
انیدرید سولفورو
کشتی ها
هواپیماها
سؤال ۴ : آلودگی هوا چگونه روی سلامت انسان تأثیر می گذارد؟
بررسیهای اپیدمیولژی
آلودگی هوا چگونه روی دستگاه تنفسی اثر می گذارد
بیماریهای ناشی از آلودگی هوا
آسم یا تنگی نفس
مردم در روزهای آلودگی بیشتر مایعات بخورند
بیماری های ناشی از هریک از آلاینده های هوا
تأثیرات هیدروکربن ها و اکسیدان های فتوشیمیایی بر روی انسان
اثرات ذرات معلق بر روی انسان Effects of Particulates on Humans
اثرات ذرات معلق بر روی بینایی
تأثیر آلودگی هوا بر سلامت روانی انسان
سوال ۵ : روشهای بی میکروب ساختن هوا و تصفیه آن چیست؟
بی میکروب ساختن هوا
تصفیة هوا
سیکلون Zyklon
صافی پارچه ای
صافی روغنی هوا
کنترل آلودگی هوا به کمک وسایل و تجهیزات
تأثیر آموزش در کاهش آلودگی هوا
سوال ۶ : با توجه به اینکه خودرها سهم عظیمی در آلودگی هوا دارند از چه راههایی می توان مضرات آن ها را کاهش داد؟
سوال ۷ : عمده ترین پیامدهای آلودگی هوا کدامند؟
باران اسیدی
تغییرات شبانه روزی غلظت ازن در سطح زمین
مه دود فتوشیمیایی و ازن تروپوسفری
اثر ازن بر روی سلامتی
خطرات در خانه و محل کار
خطرات در محیط خارجی
تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی
نمونه های سلولی برای مطالعة اثرات ازن
جهش ژنی
سرطانهای پوستی
تخریب لایة ازن از کجا آغاز شد؟
آیندة تخریب ازن
اقدامهای جهانی در زمینة حفاظت از لایة ازن
برنامة ایران برای حذف مواد کاهندة لایة ازن (ODSs )
اقدامهای ملی
چگونه به حفاظت لایة ازن کمک کنیم؟
گرمایش جهانی
گازهای گلخانه ای
دی اکسید کربن
متان
بخار آب
اکسید نیتروس
کلروفلوروکربنها (CFCs)
اثرات بر روی انسان
اثرات گرم شدن زمین بر روی سلامتی انسان
آینده
هشدار یونپ دربارة پیامدهای پدیدة گلخانه ای
اقدامهای جهانی برای مقابله با گرمایش جهانی
فعالیتهای بین المللی
۱-۵ مقدمه
۲-۵ . نتیجه گیری
۳-۵ خلاصه
۴-۵ مشکلات تحقیق
۵-۵ . پیشنهادات
منابع تحقیق
-1 . مقدمه
آلودگی هوا و تأثیراتی که بر روی سلامتی جسم و روان انسان دارد یکی از مهمترین و جدیدترین معضلاتی است که انسان امروزه با آن دست به گریبان است. و اکنون ما در زمانی زندگی می کنیم که مسئله آلودگی محیط زیست به خاطر رشد سریع جمعیت، صنعت و محدودیتهای منابع طبیعی بیش از پیش مورد توجه همگان واقع شده است و همچنین به شکل یک مسأله قابل لمس مورد توجه عامه قرار گرفته است.
ما در این فصل می خواهیم به شکافتن این مسأله و سؤال اساسی تحقیقمان بپردازیم.
و با توجه به اینکه در بیان اهمیت هوا این نکته را می توان بیان داشت که انسان بدون غذا 6 هفته و بدون آب 1 هفته زنده می ماند ولی بدون هوا پس از چند دقیقه خواهد مرد خاطر نشان می کنیم که چرا مسأله ی آلودگی هوا اکنون از اهمیت زیادی برخوردار است و در نهایت به بررسی و تحلیل متغیرها و واژگان اساسی مورد استفاده در متن تحقیق می پردازیم.
2-1 . بیان مسأله
انجمن مشترک مهندسین آلودگی هوا و کنترل آن تعریف زیر را برای آلودگی هوا بیان کرده است:
«آلودگی هوا یعنی وجود یک یا چند آلوده کننده مانند گرد و غبار، فیوم ها، گازها، هیست، بو، دود، بخارات در هوای آزاد با کمیت ها ، ویژگیها و زمان ماند که برای زندگی انسان، گیاه یا زندگی حیوانات خطرناک و برای اموال مضر باشند و یا به طور غیر قابل قبولی مخل استفاده راحت از زندگی واموال گردد.
با دانستن تعریف کلی آلودگی هوا می خواهیم به سؤال اساسی تحقیقمان که تأثیر آلودگی هوا بر سلامت جسم و روح انسان است پاسخ دهیم.
3-1. اهداف
هدف از نوشتن این تحقیق بررسی بنیادی آلودگیهای هوا است، به نحوی که بتواند به آسانی مورد استفاده سایرین قرار گیرد. اکنون ما در زمانی زندگی می کنیم که مسئله آلودگی محیط زیست به خاطر رشد سریع جمعیت، صنعت و محدودیتهای منابع طبیعی بیش از پیش مورد توجه کاشناسان واقع شده و همچنین به شکل یک مسأله قابل لمسی مورد توجه عامه مردم قرار گرفته است و به همین دلیل در پی پاسخ گویی به اهداف زیر می باشیم :
1- شناسایی آلاینده های هوا
2- شناخت چگونگی تأثیر این آلاینده ها بر سلامتی فردی و جمعی
3- شناخت راههای پیشگیری یا جلوگیری از ورود آلاینده ها به فضا
4-1. اهمیت و ضرورت تحقیق
آنچه را که می خواهیم بر آن تأکید کنیم تقسیم ناپذیری و پیچیدگی محیط زیست است مثلاً جو زمین در منطقه بیوسفر آنقدر کامل مخلوط می شود و چنان سریع می چرخد که دومین دمی که فرو می رود احتمالاً اتمهای بازدمی حضرت عیسی در گستمان و یا آدولف هیتلر در مونیخ را دارا می باشد هوای پاک مایه شادمانی زندگی بشر است که نیاز به آن بیش از نیاز به غذا و آب می باشد. صنعت مدرن امروز، باعث تولید گازها و ذرات زیادی می شود که هوای آزاد را آلوده می کنند. در گذشته زغال در صنعت باعث تولید دی اکسید گوگرد زیادی می شد، ولی امروز به دلیل محتویات کم گوگرد در زغال، سوخت آن مشکلات زیادی تولید نمی کند ولی وسایل نقلیه موتوری مشکل اساسی هستند که دی اکسید نیتروژن و ذرات آلی غیر قابل تجزیه تولید می کنند که تحت اثر اشعه خورشید به ازن تبدیل می شود که مهمترین آلوده کننده هوا می باشد. گاز دی اکسید نیتروژن (No2) هوا را به رنگ قهوه ای در می آورد و این وضعیتی است که بسیاری از شهرها در فصل تابستان با آن مواجه هستند. ذرات ریز که در اثر سوخت موتورهای بنزینی و گرد و غبار جاده ای، دود حاصل از آتش سوزی و گرده های گیاهان تولید می شود عامل آلودگی هوا در روزهای زمستانی است. در سالهای اخیر توجه زیادی به محیط زیست شده است و اصطلاحات جدیدی مانند : اکولوژی، محیط زیست، مه دود فتوشیمیایی، اثرات گلخانه ای در مطالعات وارد گردیده اند. در همین حال به مشکلاتی از محیط زیست پی برده ایم که معلول استفاده از تکنولوژی بسیار پیشرفته ای است که برای تأمین رفاه مادی و حفاظتهای نظامی که لزوم آنرا احساس می نماییم مورد نیاز بوده است. از جمله این مشکلات، اثرات آلودگی هواست که باعث افزایش بیماریهای تنفسی در میان سالخوردگان و جوانان، کاهش میزان دید، خسارت به گیاهان و حیوانات گردیده و اثرات آن در سطح جهانی فاجعه آمیز می باشد.
همچنین آلودگی هوا را نمی توان مربوط به دوران حاضر و یا یک عصر خاص دانست. حتی قبل از اینکه بشر اولیه موفق به کشف آتش شود، یعنی بتواند با برهم زدن دو سنگ «آتش زنه» بر یکدیگر و با ایجاد اصطکاک سریع بین دو قطعه چوب خشک، آتش تولید کند، آلودگی هوا بر اثر دود حاصل از آتش سوزی طبیعی جنگل ها وجود داشته است. اما آلودگی های هوا در اعصار کهن نسبت به طبیعت بکر و دست نخورده آن دوران، بسیار اندک و حتی قابل چشم پوشی بود تا اینکه در اوایل قرن بیستم و با ورود به دنیای صنعتی، بر اثر کشف زغال سنگ و سوخت های فسیلی اشکال تازه ای از آلودگی هوا پدید آمد. گذشته از هر چیز انسان قرن ها د رجوی مملو از گرد و غبار، گاز متان حاصل از مواد فساد پذیرمانند بقایای موجودات زنده و باتلاقها و نیز در سایر ترکیبات هیدروکربن که به وسیله درختان جنگلی منتشر می شوند زندگی کرده است. در حال حاضر نگرانی جامعه به علت آن است که شهرنشینی و صنعتی شدن موجب گردیده است که جمعیت زیادی در مناطق کوچک در کنار یکدیگر متمرکز بشوند.غلظت آلوده کننده های منتشره از بسیاری از فعالیت های انسان تا حدی رسیده است که برای ایجاد اثرات سوء بر روی گیاهان ، حیوانات و بهداشت انسان کافی است. شدت آلودگی در سطح جهانی در حال رسیدن به حدی می باشد که حتی بالقوه می تواند برای خود زمین هم بحرانی باشد. صنعتی شدن ما، بیشتر نتیجه استاندارد سطح زندگی است که یک یا دو اتومبیل را برای هر خانواده لازم می داند و همچنین ما از نیروی برقی استفاده می کنیم که می باید در هر 8 تا 10 سال تولیدش، نیازی دو برابر را برآورده کند، همچنین مقادیر زیادی مواد زائد جامد تولید می کنیم که غالباً در زباله سوزها و یا در فضای باز سوزانده می شود. بنابراین شهرنشینی، اکثر مردم در یک درصد از سطح زمین، توقع استاندارد بالای زندگی با حداقل قیمت بدون توجه به محیط زیست و بخصوص توسعه صنایع برای تهیه محصولات جدید همه با هم جمع شده اند و باعث افزایش غلظت آلودگی در حد خطرناک و قابل توجه گردیده اند. اما در گذشته طبیعت این فرصت را داشت که به ترمیم خرابیها بپردازد. قرنها قبل از انسان، طبیعت با عمل تصفیه خود بخود قادر بود که محیط مناسبی برای زیست ایجاد کند.
امروزه انسان خودپسندانه استفاده نابجا از هوا می کند و با جهشی که برای بالا بردن رفاه خود نموده محیط خفقان آوری برای خود ایجاد کرده است قبل از اینکه خورشید بیشتر تاریک شود، قبل از اینکه گل های بیشتری پژمرده شود، قبل از اینکه مردم دسته دسته خفه بشوند و قبل از اینکه دنیا مسموم شود باید راهمان را عوض کنیم. باید یاد بگیریم که چگونه همراه با قانون طبیعت زندگی کنیم.
5-1 .سئوال یا فرضیات
1- آلودگی هوا چیست؟
2- آلاینده های هوا به چند دسته تقسیم می شوند؟
3- مهمترین کانونهای آلوده کنندة هوا کدامند؟
4- آلودگی هوا چگونه روی سلامتی انسان تأثیر می گذارد؟
5- روشهای بی میکروب ساختن هوا و تصفیه ی آن چیست؟
6- با توجه به اینکه خودروها سهم عظیمی در آلودگی هوا دارند از چه راههایی می توان مضرات آن ها را کاهش داد؟
7- عمده ترین پیامدهای آلودگی هوا چیست؟
6-1 . تعریف عملیاتی متغیرها
تعاریفی که در زیر داده شده است با تعاریف انجمن مهندسین برای آزمایش و مواد مطابقت می کند. در ادامه تحقیق از این اصطلاحات استفاده خواهیم کرد.
آئروسل : پراکندگی ذرات میکروسکوپی جامد یا مایع درمحیط گازی است مانند دود و مه و میست. غبار : اصطلاحی است که به طور نامشخصی به ذرات جامدی که غالباً بزرگتر از کلوئید هستند و قادرند موقتاً در هوا و یا گازی دیگر به حالت تعلیق در آیند اطلاق می شود. قطره : ذره کوچک مایع دارای اندازه و وزن مخصوصی که در شرایط سکون سقوط می کند اما ممکن است در شرایط توربولانسی به صورت معلق بماند. خاکستر فرار : ذرات بسیار کوچک خاکستر که در اثر احتراق مواد سوختی وارد جریان گاز دودکشی می شوند ذرات خاکسترممکن است حاوی ذرات ناقص سوخته باشند.مه : اصطلاح نامشخصی است که برای بیان وجود ذرات قابل رؤیت که در حالت پراکندگی به صورت مایع هستند به کار می رود. تشکیل آن ها معمولاً مستلزم تراکم است. فیوم : ذرات جامدی هستند که در اثر تراکم حالت گازی و معمولاً بعد از تبخیر مواد ذوب شده و غالباً توام با یک واکنش شیمیایی مانند اکسیداسیون تولید می شوند. گاز : یکی از سه حالت توده جسم است که شکل و حجم مستقل ندارد و تمایل به انبساط نامحدود دارد. میست : اصطلاح نامشخصی است که به ذرات بزرگ مایع با پراکندگی کم غلظت اصلاق می شود. در هواشناسی پراکندگی رقیق قطرات آب با تراکم کم و اندازه کافی برای نشست را میست می گویند.
ذره : جزء کوچک مجزا از توده یک ماده جامد یا مایع ذره نامیده می شود. دود : ذرات کوچک آئروسل است که حاصل احتراق ناقص می باشد. که عمدتاً متشکل از کربن و سایر مواد قابل احتراق است.. بخار : شکل گاز یمواد است که در حالت عادی به صورت مایع یا جامد وجود دارند. کیسه های هوائی : گشادیهای کیسه مانند کوچکی در منتهی الیه راه های هوائی، که از جداره آنها تبادل گازی صورت می گیرد. نایژک : یکی از تقسیمات کوچکتر درخت نایژه برونشیت مزمن : تورم طولانی نایژه که به صورت عوارضی مانند سرفه و خلط بروز می کند. تاژک : برجستگی کوچک موی مانندی که در سطح آزاد سلول قرار گرفته و قادر به انجام حرکات منظم می باشد. آمفیزم : حالتی است که فضاهای هوا، زیادی انبساط می یابند و در نتیجه کیسه های هوا صدمه می بیند در نهایت بافتهای ریه از کار می افتد. اپیدمولوژی : عملی است که با عوامل مؤثر در انتشار و فراوانی مراحل یک بیماری در یک جمعیت سروکار دارد. سلامت روان: قابلیت فرد در ایجاد ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران و توانایی در تغییر و اصلاح محیط اجتماعی خویش و حل مناسب و منطقی تعارض های هیجانی و تمایلات شخصی خود. آلودگی هوا: عبارت است از وجود مواد مضری در هوا مانند میست و گرد و غبار و سایر ذرات که برای انسان و گیاه و ... مضر باشد. همچنین آلاینده های هوا متغیرهای مستقل هستند و سلامت روح و جسم متغیرهای وابسته اند به طوریکه با یکدیگر رابطه عکس دارند همچنین با افزایش آلاینده ها سلامتی کاهش می یابد و با افزایش سلامت مقدار آلودگی کاهش خواهد داشت.
مهمترین آلوده کننده های هوا :
1- ذرات جامد matter particulate ( این ذرات از سد دفاعی طبیعی بدن عبور می کنند و به طور عمقی به ریه ها نفوذ و باعث تشدید آسم و اختلال عملکرد ریوی می شوند.
2- ازن : این گاز از واکنش های شیمیایی در جو و تحت تأثیر نور آفتاب تولید می شود و محرک قوی سیستم تنفسی است.
3- دی اکسید نیتروژن NO2 4- منوکسید کربن (CO)
5- سرب pb 6- دی اکسید گوگرد (SO2)
7- سولفات ها و سولفید هیدروژن 8- آکرولئین Acrolein (تشدید آسم)
9- دیوکسین : دیوکسین باعث تشدید اختلال در تکامل جنین و افزایش خطر سرطان می گردد.
در اینجا با دو مفهوم امیسیون Emission و ایمیسیون Innission رو به رو می شویم. برحسب آنکه مواد ناخالصی و بیگانه به هوای بیرون راه یافته باشد، و یا اینکه فضای بنائی از هوای بیرون به ناخالصی ها و مواد بیگانه آلوده شده باشد.
1- امیسیون Emission
مهمترین کانون امیسیون را دودکشها تشکیل می دهند. لوله ها و مجاری هدایت کننده ی هوا (ونتیلاتور (بادبزن = هواکش ها) پمپ های خلاء ) لوله های هواکش عمارات، و میدانها و انبارهای باز بدون سقف نیز کانون های امیسیون می باشد.
برای اظهار نظر درباره ی امیسیون آگاهی از نوع و مقدار مواد بیگانه آلوده کننده ای که به فضای بیرون راه یافته است و انتشار پیدا می کند، و غلظت گازی که به بیرون نفوذ پیدا کرده و همچنین شرایط مؤثر در انتشار آن، لازم به نظر می رسد. به علاوه اوضاع و احوالی که خارج از شعاع عمل منبع امیسیون قرار داردمانند عامل باد و هوا، موقع و مکان و نوع مصنوع نیز در این مورد دخیل می باشد.
البته به کلی برطرف ساختن آلودگی هوا که از کارخانه جات ناشی می شود، یعنی تصفیه ی صددرصد هوای آلوده تحقق پذیر نیست و حتی مدرن ترین دستگاه های تصفیه به طریقه ی دمیدن هم هیچگاه نمی توانند هوا را صددرصد تصفیه نماید. مواد آلوده کننده و بیگانه ای که در واحد زمان پخش می شود در وهله ی نخست تابع مقدار محصول کارگاه یا کارخانه ایست و در صورت نامناسب بودن مواد اولیه، بازده، ترکیب نشدن کامل مواد و ناقص ماندن فعل و انفعالات و نبودن و یا ناقص بودن دستگاه تصفیه و پس گازها موجب افزایش آلودگی خواهد بود.
به علاوه پس گازهای رقیق شده ی هوای مجاور نیز ممکن است به این آلودگی هوا کمک نماید.
از نظر شرایط انتشار در وهله ی نخست مسئله ی ارتفاع دودکشها، سرعت خروج، درجه ی حرارت پس گاز، و بالاخره وسایل معینی که برای اختلاط پس گازها با هوای بیرون تعبیه نشده است (سرپوش مشبک، سردودکشها، منافذ اختلاط، دستگاه های پخش کننده، سرعت خروج، درجه ی حرارت پس گاز) پیش می آید.
بسیاری از شریط جوی، غالباً افزایش ارتفاع دودکشها را ایجاب می کند. قاعدتاً در صورت ثابت بودن سایر شرایط، هرگاه ارتفاع دودکش دو برابر شود، پس گاز در راه رسیدن به سطح زمین چهار برابر رقیق می شوند.
در اینجا مثالی برای مقایسه ی امیسیون بیان می شود:
گردی که از یک کارخانه ی سیمان برمی خیزد، به طور متوسط به یک صدم محصول می رسد. به این ترتیب یک کارخانه ی متوسط با تولید روزانه قریب ششصد تن، هر روز شش تن و در ساعت 250 کیلوگرم گرد در هوا پخش و منتشر می کند.
امیسیون گرد کوره ها، در بعضی از مناطق به سی درصد می رسد، باید بدانیم که امیسیون مزبور بستگی زیادی به مقدار خاکستر سوخت به کار رفته دارد و همچنین بستگی دارد به نوع زغال و طرز سوزاندن آن، نوع کوره و کشش مجاری عبوری دود و سپس گاز.
2- ایمیسیون Immission
غلظت ایمیسیون خیلی متغییر است، به ویژه مترولوژیک (شرایط جوی ) meterologique در پخش گازها اثر زیاد دارد.
سعی به اینکه بین امیسیون و ایمیسیون از نظر ریاضی و محاسبه، رابطه ای وضع کننده با امکانات و شرایط موجود درست در نمی آید.
اشکالات و موانع کار در وهله ی نخست مربوط به رآکسیون های مواد بیگانه با هواست.
فعل و انفعالات مزبور یا شیمیائیست (اکسیداسیون با اکسیژن هوا) و یا ترکیب متقابل مواد بیگانه ی مختلف که در هر دو حال ناشی از راکسیونهای فتوشیمیائیست و یا به وسیله تأثیرات کاتالیتیکی گرد و غبار معلق در هوا می باشد.
پدیده های مزبور ممکن است از نوع فیزیکی باشد که از آن جمله است جذب شدن روی ذرات گرد و یا انحلال بعضی مواد در قطرات بسیار کوچک مه است به طوری که از نظر بهداشتی مناطقی با غلظتهای بسیار نامساعد ایجاد می کند. برای سنجش و قضاوت آلودگی های هوای بیرون، غلظت برحسب (p.p.m ) یعنی جزء در میلیون (Pqrts per million) تعیین می شود، این واحد را هر گاه برای مناطق بسیار آلوده نیز به کار بریم کافی و رسا خواهد بود. ( مطهری، احمد، 1384)
شاخص های کیفی هوا (AQI) :
AQI (یا شاخص کیفیت هوا) یک شاخص برای گزارش کیفیت هوای روزانه است. این شاخص جایگزین شاخص قبلی (pollution standard index ) (PSI) گردیده است.
AQI : هشدارهای لازم در رابطه با تأثیر هوای آلوده بر سلامتی هر فرد را نشان می دهد.
سازمان های حفاظت محیط زیست، AQI را با 5 نوع آلوده کننده هوا محاسبه می کنند:
1- ازن روی سطح زمین 2- منو اکسید کربن
3- دی اکسید گوگرد 4- دی اکسید نیتروژن
5- گرد و غبار
برای هریک از این موارد، سازمان های فوق استانداردی را جهت حفظ سلامت تعریف کرده است:
شاخص های استاندارد آلودگی PSI Pollution Standard Indices
پاک 50-0 منوکسید کربن (CO)
انیدرید سولفورو
در گروه گازهای تحریک کننده اسید سولفورو نقش اصلی را دارد، حتی مقادیر از 1% میلی گرم در لیتر ببالا در هوای تنفسی، ناراحتیهائی را برای اشخاصیکه چنین هوائی استنشاق کنند ایجاد می کند، و هرگاه مقدار آن به 4/1 و 7/1 میلی گرم در لیتر برسد، اثر مرگ آور خواهد داشت.
بوی محسوس و تحریک کننده ایکه این گاز دارد، انسان را بوجود آن هرچند غلظت آن کم یعنی 008/0 تا 013/0 میلی گرم در لیتر باشد، آگاه میسازد. اثر تحریک شدید آن روشن می سازد که چرا مسمومیت مرگ آور این گاز بندرت پیش می آید.
همانطور که می دانیم انیدرید سولفور، هنگام سوختن سوختهای گوگرددار ایجاد میشود.
تمام سوختهای متداول، بخصوص زغال و نفت گاز و نفت، حاوی مقداری گوگرد است.
کانون اصلی امیسیون عبارتست از اجاقها، بخاریها، کارخانجات اسیدسولفوریک، تشویة گاههای سولفید معدنیهای فلزی، کارگاههائیکه فلزات را در آنها بدست می آورند و بکار می برند، کارخانجاتی که در آن برای تهیه الیاف شیمیائی از سولفیت دو سدیم استفاده میکنند، و بالاخره شیشه سازیها و کودسازیها.
قسمتی از انیدرید سولفورو میتواند در صورت وجود ازن و اکسیدانها در هوا به SO3 اکسید شود، و در مجاورت بخار آب، آئروزول اسیدسولفوریک را بوجود آورد.
انیدرید سولفوریک و اسید سولفوریک مزبور روی ذرات و ذرات روغنهای معدنی، که خود هرگاه یک میکرون بزرگی داشته باشد تازه قابلیت نفوذ و دخول بریه را پیدا میکند، جذب شده تا آلوؤلها (حبابچه) و حجرات ریه پیشروی نماید.
اکنون که این مطلب دانسته شد شاید بدین صورت بتوان تلفات مه دود مرگ بار دسامبر 1952 لندن را توضیح داد.
انیدرید سولفوروئیکه در آلمان غربی در هوا انتشار پیدا میکند، سالیانه به میلیونها تن میرسد. در شهر نیویورک تنها ُSO2 ناشی از سوخت زغالها از جمله زغال سنگ و تورب نفت بخاریها و اجاقها سالیانه به 1/5 میلیون تن میرسد.
مقدار این گاز در هوا هرگاه از گازهای غلیظ کارخانجات و کارگاههای صنعتی (تهیة سولفیت سلولوز، تشویه گاهها برای سولفیتهای فلزات، فابریکهای سازندة اولترامارین – صنایع روی و فابریک گاز بگذریم، مقدار ناچیزیست (تقریباً 02/0 تا 2/0 میلیگرم انیدرید سولفورو در متر مکعب) مع الوصف بعضی اوقات غلظت آن در مناطق صنعتی و در هوای مه آلود، مقادیر نسبتاً بالاتری میرسد (4/1 میلیگرم انیدرید سولفورو در متر مکعب – هوفمن 1959).
سالهاست این موضوع روشن شده است که نباتات در برابر انیدرید مولفو روی موجود در اتمسفر هوایی نهایت حساس تر از حیوانات و انسان است. روی این اصل نباتات بخصوص نباتات پرورش یافته، یک جسم بسیار متناسبی برای قضاوت و تحقیق دربارة زیانهای گازهائی است که انیدرید سولفور و در آن میان اهمیت خاصی دارد. نظر دباینکه دامنة صنایع هر روز وسیع تر می شود، خسارتهائی که از گازهای مزبور در مناطق صنعتی به نباتات پرورش یافته و همچنین نباتات بیابانی می رسد اهمیت خاص یافته است.
باید دانست که بین مقدار انیدرید سولفوروی موجود در هوا، و اثرات مضرة آن روی نباتات رابطة دقیقی وجود دارد که روی آن از نظر کمیت و کیفیت مطالعات بسیار شده است.
در منابع و کتب علمی 60 سال اخیر نتایج مأخوذه از این مطالعات موجود است ولی متأسفانه با یکدیگر کاملاً انطباق ندارد زیرا آزمایشهای مزبور تحت شرایط مختلفی بعمل آمده است هرگاه باین نکته توجه شود که قابلیت فعل و انفعال و واکنش نباتات در برابر ایمیسیون انیدرید سولفورو پیچیده و چند جانبه است این عدم انطباق دیگر شگفت انگیز نخواهد بود. هدف تحقیق بعدی این بوده است که رابطة بین علت یعنی ایمیسیون انیدرید سولفورو ، و معلول یعنی آسیبی که از نظر فیزیولژی به گیاه وارد میآید، با توجه بجمیع جهات روشن گردد.
جهش ژنی
اشعة ماورای بنفش و ازن عموماً مانند هیپوکلریت برای نابودی میکرو ارگانیسمها در استخرهای شنا استفاده می شوند. ازن، گروههای سولفیدریل و ازوناتهای موجود در اسیدهای چرب دیوارة سلول باکتریایی را اکسید می کند، همچنین همراه با اشعة ماورای بنفش جهت انجام آسیب ژنتیکی واکنش متقابلی نشان می دهد که سبب گسستگی رشته های DNA و آسیب به مکانیسمهای DNA می شود. بدین ترتیب که شکستن کروموزومی به وسیلة اشعة ماورای بنفش صورت می گیرد، اما بعد ازن مانع مکانیسمهای بازسازی DNA (که به طور طبیعی انجام می گیرند) می شود. چندین سال پیش، آزمایشهای وسیع بر روی حیوانات، خطر تغییرات ژنی (موتاژنیک) توسط پانها، ازن اتمسفری و غیره را بر روی انسان مشخص کرد. با این حال، مدارک اندکی برای تأیید چنین احتمالی ارائه شد. اما بررسیهای مشابه نشان داد که مه دود حاصل از گازهای خروجی وسایط نقلیه، باعث کاهش تعداد موشها (افزایش میزان مرگ و میر) نسبت به تعداد نوزادان متولد شده در هر زایمان موشها می شود. تغییرات در ساخت ژنتیکی اسپرم، که از طریق ترکیباتی غیر از ازن در مه دود ایجاد می شود، عامل افزایش نرخ مرگ و میر می باشد.
بیش از دو دهة گذشته، مطالعة اثرات عوامل فعال مه دود فتوشیمیایی (غیر از ازن) بر روی حیوانات و گیاهان کمتر انجام شده است. همچنین ارزیابی و تشخیص خطرات دراز مدت سلامتی ناشی از عوامل فعال مه دود فتوشیمیایی و به مقدار ناچیز هیدروکربنها – غیر از آنهایی که از استعمال تنباکو حاصل می شوند – روند آرامی داشته است.
سرطانهای پوستی
DNA اشعة UV را جذب می کند و این اشعه مانع همانند سازی DNA می شود و در نتیجه باعث ناتوانی تکثیر آنها و یا مرگشان می گردد. افزایش نسبتاً کم این اشعه همچنین می تواند سبب جهشهایی در طی فرایند همانند سازی DNA شود که نتیجة آن تولید سلول سرطانی است.
سلولهایی که بیشتر از سایر سلولهای بدن تحت تأثیر اشعة UV قرار می گیرند، سلولهای پوست هستند. بنابراین، یکی از زیانبارترین خطرات احتمالی انهدام ازن، افزایش موارد بروز همة انواع سرطانهای پوستی است. در سال 1987 پایین ترین رکورد اندازه گیری تراکم ازن ماه اکتبر در جنوبگان مشاهده شد و در پی آن در ماه دسامبر مقدار آن در استرالیا و نیوزیلند رکورد پایین ترین حد اندازه گیری را داشت. همان طور که قبلاً بحث شد، این رویداد چنین تفسیر می شود که پس از فروپاشی بهارة گرداب قطبی، توده های کم ازن آن به این مناطق رسیده است. نگرانی فزاینده ای وجود دارد که در آینده این گونه حفره های ازنی مناطق پر جمعیت عرضهای میانی را تهدید کند. در حال حاضر، موارد بروز سرطانهای پوست در سراسر جهان افزایش یافته است. البته این افزایش را به سایر عوامل نیز می توان نسبت داد. افزایش سرطان پوست سالها قبل از تخریب ازن استراتوسفری شروع شد، بنابراین تغییر در شیوة زندگی از عوامل احتمالی بروز این سرطانها می تواند باشد. به عنوان مثال، قرار گرفتن در معرض نور خورشید در وسط روز، که شدت اشعة UV بالاست و همچنین نوع جیره های غذایی می تواند در توسعة سرطان پوست مؤثر باشد.
امروزه مردم عمر طولانی تری دارند و تا این اواخر رابطة بین تماس با تابشهای ماورای بنفش و سرطان نیز وسیعاً شناخته نشده بود. سرعت شیوع انواع اصلی سرطان پوست به میزان تماس پوست با اشعة خورشیدی مربوط می شود. در حقیقت، سرطانهای پوستی متداول ترین اشکال سرطانها در جمعیتهای با پوست لطیف و روشن می باشد ( با بیش از 40 درصد) و فراوانی آنها به نسبت کل جمعیت به طور مداوم زیاد می شود. این روند مربوط به تغییرات رفتاری این گونه جمعیتهاست؛ بدین صورت که افراد با پوست روشن در روزهای تعطیل از عرضهای جغرافیایی بالاتر به عرضهای جغرافیایی پایین تر مسافرت می کنند و پوستشان برای مدت طولانی تری در معرض نور شدیدتر خورشید قرار می گیرد.
دو نوع اصلی سرطانهای پوست عبارتند از :
- ملانوم
- غیر ملانوم
سرطان خطرناک پوست، ملانوم بدخیم است که به تأثیر تجمعی نور خورشید مربوط نمی شود، بلکه با دوره های شدت تأثیر نور خورشید با سوختگی به وسیلة آفتاب ارتباط دارد. شیوع این سرطانها در دهه های اخیر سریعاً افزایش یافته است.
سرطان ملانوم، به ویژه در افراد با پوست لطیف و روشن، بیش از 40 درصد انتشار می یابد که این نوع سرطان پوست اغلب سبب مرگ می شود. نرخ بقای افراد در این نوع سرطانها بین 40 درصد در مردان و 66 درصد در زنان ، متفاوت است. همچنین نرخ مرگ و میر در اشکال دیگر سرطانهای پوست متفاوت است و نسبت به سرطان غیر ملانوم کمتر می باشد.
تحقیقات نشان داده است که به ازای 5 درصد کاهش ضخامت لایة ازن در آمریکا 56000 بیمار بر تعداد مبتلایان به سرطان پوست نوع Basal cell carcinoma و 2500 بر تعداد مبتلایان به سرطان پوست نوع Squamous cell carcinoma افزوده شده است.
اما برخی تخمینها حکایت از آن دارند که اگر هیچ اقدامی در زمینة کاهش تخریب لایة ازن صورت نگیرد، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پوست برای افرادی که در حال حاضر در ایالات متحده زندگی می کنند و آنهایی که تا سال 2075 در این کشور متولد می شوند، حدود 3 میلیون نفر خواهد بود. یک محاسبة ساده نشان می دهد که یک درصد کاهش ازن موجب 1 تا 2 درصد افزایش در میزان تشعشع ماورای بنفش و 3 تا 4 درصد در بروز سرطانهای پوست از نوع غیر ملانومی می شود که مربوط به تأثیر تجمعی نور خورشید در طی چندین سال می باشد.
در اکثر برآوردهای اخیر یونپ ادعا می شود که افزایش تخریب ازن استراتوسفری به میزان 10 درصد ، احتمالاً سبب 26 درصد افزایش در تعداد موارد غیر ملانومی (300000 مورد در کل) و بیش از 4500 مورد ملانومی در سطح جهان می شود.
این تعداد رضایت بخش است، اما عمدتاً پایین تر از برآوردهای اولیه می باشد.
آسیب چشمی
قرینه، لنز (عدسی) و بخشهای داخلی چشم، همگی به طور زیانباری تحت تأثیر اشعة UV-B قرار می گیرند . سرطانهای داخلی چشم کمیابند و سرعت شیوع ملانوم در درون چشمی به میزان جریان تشعشع خورشیدی وابسته است. افراد چشم آبی نسبت به بروز سرطان مستعدترند. به ویژه اگر در عرضهای جغرافیایی پایین زندگی کنند. قرمز شدن جلو چشم و پلکها و پوست اطراف چشم (فتوکراتیتیس) عموماً «برف کوری» نامیده می شود. در هنگام برف کوری، حداکثر حساسیت به طول موج حدود 307 نانومتر می باشد و در ارتفاعات بالا باید عینک حفاظتی د رهمة زمانها، به ویژه در زمان برفی، برای جلوگیری از آسیب دیدگی بخش خارجی قرینه و همچنین لایه های داخلی قرینه، زده شود.
تابشهای ماورای بنفش همچنین سبب آب مروارید می شوند و آب مروارید چشم، نوعی بیماری عدسی است که با کدر نمودن عدسی دید را مختل می کند و به عرض جغرافیایی و سن وابسته است. حداقل سه نوع متفاوت از آب مرواریدها شناخته شده است که همگی به وسیلة اشعة UV-B وخیم تر می شوند.
-5 . نتیجه گیری
در انتهای تحقیق نتایج بدست آمده به شرح زیر می باشد :
1- هر گاه وجود یک یا چند عنصر آلوده کننده به مقدار و مدتی نامتعارف کیفیت هوای پاک و آزاد را به گونه ای تغییر دهد که برای زندگی انسان و سایر موجودات زنده آثار ، ابنیه و گیاهان زیان آور باشد آن هوا را هوای آلوده می گویند. در واقع هوای آلوده هوایی است که بر اثر وجود یک یا چند آلوده کننده مانند : گرد و غبار، گازها، میست MIST (ذرات مایع پراکنده که حاوی اسید سولفوریک می باشند) بو، دود، بخارهای موجود در هوای آزاد با کمیت و ویژگی های خاص خود و زمانبندی زندگی را برای انسانها، گیاهان و حیوانات و غیره خطرناک سازد.
2- آلوده کننده های هوا بسیار زیاد هستند از گرد و خاکی که هنگام جارو کردن خیابانها توسط رفتگران بلند می شود ، گرفته ، تا سربی که از اگزوز ماشینها در سطح شهر پخش می گردند آلوده کننده هوا محسوب می شوند . اما مهمترین آنها که بیشترین خطرات را برای زیست انسان و سایر موجودات زنده دارند عبارتند از :
1- کربن منو اکسید (CO)2- اکسیدهای نیتروژن (NOx)3- هیدروکربنها ((HC
4- اکسیدهای سولفو (SOx)5 – ذرات معلق
3- اگرچه آلاینده های هوای شهر بسیار متنوع و متعدد می باشند و می توان آنها را با توجه به منبع آلوده کننده به آلاینده های شخصی، وسایل خانگی، وسایل نقلیه و کارگاههای صنعتی و کارخانجات تقسیم بندی نمود اما آلاینده ها : 1- یکی از آلاینده ها گرد و خاک موجود در هواست 2- یکی دیگر از آلوده کننده های هوا از جمله سیگار یا سایر مواد مخدر می باشد 3- سوخت های فسیلی 4- اسپره های خوشبو کننده، اسپری رنگ ، حشره کش ها ، سم پاشها و ...5- ریختن روغن ماشین و گازوئیل یا بنزین در روی آسفالت و کف خیابانها 6- تردد زیاد موتورسوارها در سطح شهر 7- روشن نگه داشتن ماشین در شرایط متعدد 8- ورود کامیونها ، مینی بوسها و اتوبوسها به هر دلیل به هسته مرکزی شهر 9- استفاده از ماشین های فرسوده و از رده خارج و به تبع آن نشت روغن و بنزین یا گازوئیل به اطراف موتور یا کاربراتور 10- وجود آلاینده های صنعتی در مرکز یا حاشیه شهرها از جمله کارخانجات و کارگاهها 11- نبود فیلتر برای دودکشهای منازل و کارگاهها و کارخانجات
4- هریک از آلاینده های هوا به نوبه خود می توانند در ایجاد و یا تشدید برخی از بیماری ها مانند : برونشیت، آمفیزم، سرطان ریه، آسم و ... نقش داشته باشند.
5- خطری که امروزه ساکنان کره زمین را تهدید می کند تنها از بین رفتن منابع آبی یا منابع خاکی به علت از بین رفتن جنگلها و مراتع سرسبز و همچنین گسترش کویرها نیست، بلکه خطری به مراتب نگران کننده تر و فارغ از حد و مرزهای سیاسی و جغرافیایی و حتی قاره ای افزایش آلودگی هواست . آلودگی هوا سه پیامد اصلی : باران اسیدی، تخریب لایه ازن و گرمایش جهانی را در مقیاس بین المللی به دنبال داشته است.