ساختار و شیوه مدیریت دبیرستان فرقان کرج
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 340 کیلو بایت |
تعداد صفحات | 90 |
بررسی ساختار و شیوه مدیریت دبیرستان فرقان کرج
فصل اول
دوره پیدایش نظریه های مکتب کلاسیک
در ا.واخرسال 1800 میلادی مجموعه ای ازمفاهیم تازه درباره سازمان وهم اکنون به عنوان نظریه کلاسیک شناخته شده است به گونه ای وسیع گسترش یافت تا ثیر نظریه کلاسیک سا زمان هم اکنون نیز با رز وبرجسته است چندان اثار ان دربسیاری از سازمانهای پیچیده مشا هده می شود درواقع مفا هیم کلا سیک سازمان در مقیاس وسیعی ازسازمانهای بزرگ وپیچده مصداق پیدا میکند تا ثیر بسزایی درتکا مل تمدن نوین داشته است نظریه کلاسیک سازمان را سا ختاری ازروابط قدرت نقش ماه فعا لیتها وارتباط تلاش بین افراد وجود دارد تعریف میکند بطور کلی طبق این نظریه سازمان یک ساختار مکانیستی بیروح وغیرقابل انعطاف است نظریه کلاسیک درسه مسیرتحول یافت بورد کراسی اداری ومدیریت علمی اساس این سه جریان با فرضیات مشابهی پایه ریزی شده وتاثیر علمی اساس انها یکسان است همچنین هر سه جریان در مقطع زمانی رشد وتوسعه یافتند (1950 –1900میلادی ) در اینجا این سه نظریه را به افتخارشرح می دهیم ( گوئل کهن 1371)
نظریه بورد کراسی
برای جاوگیری ازهرج ومرج حفظ ساختار نظم وثبا ت درسازمانهای گوناگون سیاسی نظامی تجاری یا فرهنگی بورد کراسی پدید امده وبرای نخستین بار توسط ماکس وبر طرح سند ازبورد کراس تعاریف مختلفی بعمل امده است بعضی ان را معادل دیوا نسالاری می دانند بعضی ان را حکومت مقامات اداری نامیده اند بطورکلی بورد کراسی عامل نظم ترتیب سازماندهی وبرنامه ریزی است بشرط انکه به عامل انسانی دران توجه بیشتری میشود بی تردید عناصربورد کراسی جزیی حیاتی ازسازمانهای فرهنگی دولتی تجاری ودیگرسا زمانهای نوین وپیچیده امروزی را تشکیل می دهنداین عناصرتوضیح دهنده یک بورد کراسی کا مل یا ایده ال هستند مهمترین این عناصربصورت زیرخلاصه میشوند 1- ایجاد سلسه مراتب اداری 2-استخدام کارکنان متخصص بنابر اصول شایستگی کارکنان 4- تدوین قوانین ومقررات وایین نا مه های اجرایی 5- اختیارقدرت قانونی ورعایت اصول روابط رسمی در جریانات اداری جنبه های منفی بوردگراسی عبارتند از 1- خشکی وانعطاف ناپذیری 2- -شخصیت 3 – جا بجا یی اطراف
فصل دوم:
نیاز به مدیریت ورهبری در همه زمینها ی فعالیت اجتما عی محسوس وحیاتی است این نیاز بویژه در نظامهای اموزش وپرورش اهمیت بسیارداردزیراآموزش وپرورش نقش اساسی از لحاظ گردش امور جامعه وتداوم وبقای ان برعهده دارد ورهبری ومدیریت اثر بخش لازم تهیه واجرای برنامه های آموزشی وپرورشی نتیجه بخش وکیفی است.درنیم قرن اخیر شیوه های مدیریت ورهبری درنظام های آموزشی دستخوش تغییرات قابل ملاحظه ای شده است .طرح نظرات واندیشه های جدیدومتفاوت از سوی صاحب نظران رشته های مدیریت واموزش وپرورش از یک سو ونیازبهبودکیفی عمل کردها ونتایج اموزش وپرورش از سوی دیگر ضرورت وامنیت تحول ودگرگونی تکنولوژی ومدیریت اموزشی را به مرور برگردانندگان نظا مهای اموزشی اشکار کرده است امروزه تقریبا در همه نظا مها ی اموزش وپرورش نگرش مثبتی نسبت به امر اموزش وبازاموزی معلمان و مدیران اموزشی و ترویج و به کار گیری روشها ی موثر اموزشی ومدیریت ملا حظه می شود د ر کشورما توجه به مسئله مدیریت اموزشی تقریبا از سی سال پیش ابتدا از طریق ارائه دروس وسپس ایجاد رشته های تحصیلی دا نشگاهی دراین زمینه اغا ز گردید اخیرا درپی گسترش روز افزون نظا م ا موزشی ضرورت بهسازی کیفیت نتایج آموزشی مسئله مدیریت ورهبری دراموزش و پرورش را بیش ا ز پیش اهمیت بخشیده است مع هذا با ید اعتراف کرد مدیریت اموزشی هنوز جایگاه شا یسته خود را در نظا م اموزشی احراز ننموده است در ارتبا ط با مسا ئل مد یریت اموزشی جز مختصری مطا لعات اما ری با توصیفی تحقیق در خور اعتنایی دردست نیست مطا لعه تطبیقی تا ریخ مدیریت اموزشی درنظا مها ی اموزش وپر ورش کشورها به وضوح نشان می دهد در اموزش و پرورش نیز مثل سا یر زمینه ها ی فعا لیت اجتما عی تحول اندیشه های مدیریت اموزشی در سه مر حله ا تفاق افتا ده است می توا ن انها را مراحل – انسانی و اداراکی نامید
مدیریت آموزشی در هرکشوری در فرا گرد شکل گیری و تحول خود در مرحله اول به جز ئیات امور مسا ئل و مشکلا ت روز مره رو شها ی انجام کار نهید و اجرای ضوابط واستا ندارهای فنی واداری پردا خته مها رتها ی فنی را مشکل گشا ی مدیریت میداند کا فی نبودن این شیوه مد یریت در مرحله دوم موجب عطف توجه به مسا ئل کا رگردیده تا کید به انگیزه های فردی وروابط انسانی و از این رو ترویج مها رتها ی انسانی کا ر حلال مشکلا ت مدیریت تلقی می کند ودر مرحله سوم مدیریت اموزشی به کل نظا م وا جزا وروابط پیچیده درونی وبرونی ان توجه کرده به مطالعه و درباره پیچیدگیها ی سا زمانها ی اموزش می پردا زد وبا توضیح وتبین وا قعیات سا زما نها ی امو زش امر مدیریت ورهبری درسطح مختلف نظام اموزشی امرمدیریت ورهبری درسطوح مختلف نظا م اموزشی را به مدلها ونظریه های علمی استوار میسازد
تعاریف مدیریت
ظهورسازمانهای ا جتماعی وگسترش روز افزون انها یکی ازخصیصه های بارزتمدن بشری است ما درعصری زندگی میکنیم شاید بهتربا شد ان را عصر سا زمان نامید زیرا معمولا درسازمان ( بیمارستان ) متولد می شویم سند موجودیت ( شنا سنا مه ) خود را از سا زمان (اداره امار ثبت احوال ) میگر یم وبرای اموزش به سازمان ( کورکستان دبیرستان دبیرستان دانشکاه وغیره می رویم سپس اغلب عضو سازمان ( ادارات دولتی بنگاههای خصوصی شرکتهای زراعی وغیره ) می شویم وحتی بعدازفوت نیز ابطا ل سند مو جودیت وصدور جواز – با سا زما ن ( اداره امار وثبت احوال وشهرداری ) خواهد بود به این ترتیب وبا توجه به عوامل گوناگون مکانی وزمانی وویژگیها و نیا زها ی خاص هر جامعه هر روز بر تکا مل وتوسعه این سازمان ها افزوده میشود بدیهی است هرسا زمان اجتما عی برای نیل به اهدافی طراحی شده وبا تو جه به سا ختا رش نیا زمند نوعی مدیریت است گفتینی است ظهور پد یده اداره کردن مربوط به روزگار اخیرنیست بلکه از دیرباز شد متوجه شده است برای رسیدن به هدف لازم است به بسیج امکا نات ورهبری این امکانات بسوی ان حرف شخص اقدام کند البته با ید توجه داشت شیوه رهبری و مدیریت در هر تمدنی بستگی به سا خت فرهنگی ان تمدن دارد مد یریت را به گونه های متفا وت تعریف کرده اند صا حب نظری مد یریت – اجزای امر بوسیله دیگران توصیف کرده و برنقش دیگران وقبول هدف از سوی انان تاکیدورزیده ا ست گروهی دیگرمدیریت را علم دهد هما هنگی کوشسها – اعضای سا زمان واستفا ده از منا بع برای نیل به هدف رفتن توصیف کرده اند برخی مدیریت را درقا لب اجزای وظا یفی مدیریت را تصمیم گیری دانست واین وظیفه را بهترین وا صیلترین نقش مدیر قلمداد نموده است عالم دیگری برنقش های مدیر ا ز دید گاه تا زه تری نگریسته وبرای مدیر وظایف ونقشها ی چون رهبری سا زمان منبع اطلاعاتی عامل تصمیم گیری وروابط با سا یر سازما نها برشمرد ه است.
فهرست مطالب:
فصل اول:
ـ مقدمه
ـ موقعیت جغرافیایی مدرسه
ـ هدف ازتاسیس
ـ تاریخچه تاسیس
فصل دوم:
ـ مباحث نظری
فصل سوم:
ـ امکانات فیزیکی ( الکتریسیته، نور، حرارتی )
ـ درصد فضاهایی که به قسمتهای مختلف اختصاص یافته
است (کل مساحت زمین، مساحت کتابخانه ، مساحت
آزمایشگاه ، مساحت نمازخانه)
فصل چهارم:
ـ امکانات پرسنلی
ـ کادر آموزشی
ـ چارت سازمانی
ـ جدول آماری معلمین
ـ شرح وظایف مدیر ومعاون
ـ شرح وظایف معلم امورپرورشی ومعاون
فصل پنچم:
ـ بودجه ( هزینه های جاری، سرمایه ایی، سرانه)
ـ جدول آمار بودجه
فصل ششم:
ـ اهداف دوره دبیرستان
ـ شیوه مدیریت
ـ جدول آمار برنامه هفتگی
ـ رسیدگی به حضور وغیاب( معلمان ودبیران آموزشی)
ـ علل به وجود آمدن ساعات جبرانی وتشکیل کلاسهای فوق
برنامه
ـ میزان استفاده از وسایل کمک آموزشی
ـ چگونگی تدریس معلمان
ـ چگونگی تشکیل شورای دانش آموزان مدرسه وانتخاب
مبصر
ـ ارزیابی وسنجش نمرات دانش آموزان
ـ بررسی میانگین یکسال آموزشگاه
فصل هفتم:
ـ نحوه برگزاری انجمن اولیاء مربیان
ـ نمونه ایی ازبخشنامه ها وآئین نامه ها( درمورد انجمن اولیاء مربیان واینکه آیاانجمن اولیاء مربیان توجه لازم را می نمایند)
ـ شورای اسلامی (دانش آموزان وانجمن اسلامی)
ـ انواع مسابقات تربیتی وبرگزاری جشنها
ـ طرحها وفعالیتهای گروهی
ـ برگزاری ارتباط مدرسه با نهادها
ـ بسیج دانش آموزان ونمونه ای ازفرم بسیج
فصل هشتم:
ـ مقایسه آموزشگاه با معیارهای ازقبل تعیین شده
ـ نحوه ارزشیابی
ـ تجزیه هر تحلیل عملکرد
ـ نتیجه گیری وارائه پیشنهادات
تحقیق ترور و تروریسم
دسته بندی | حقوق |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 48 کیلو بایت |
تعداد صفحات | 23 |
تحقیق در مورد ترور و تروریسم
مقدمه:
ایجاد جو ترس و وحشت با قتل و غارت های بی دلیل و نامرئی تهدید و ارعاب از طریق گوناگون ترور نامیده می شود. و به طور کلی ترور مارکی است برای بسیج افکار عمومی علیه هر فرد یاگروه و نظام و مکتبی که در برابر آمریکا و امپریالیسم غرب به کار می رود.
و ترور روشی نیست که همیشه به تنهایی مورد استفاده مارکیست ها قرار می گیرد بلکه به طور کشورهای سرمایه داری و گروه های راست گرا از همان روش و وسایل اقدام به ترور و ایجاد وحشت می نماید و ویژگی اصلی ترور سیر اشاعه و وحشت است.
درتروریسم ترور هدف نیست بلکه وسیله ای است و وسیله بسیار مهم برای تحصیل وصول به هدف می باشد و قبل از هر چیز باید بگوئیم هر عمل خشونت بار ترور نمی باشد یعنی نباید درگیری بین دو نفر و یا دیوارهای خشونت بار فردی را جز این تعریف به حساب آوریم برای ایجاد یک نظام اجتماعی عاری از خشونت و ترور به جای اینکه اعمال خشونت بار را با مجازات و تنبیه بازداشت بدون شک سالم ترین اصلاح شرایط به وجود آورنده و مشروع نشان دهنده اعمال خشونت و ترور می باشد اقدام به یک عمل خشونت بار همیشه یک روش قانونی مشروغ نیست حتی حوادث خشونت بار در بعضی موارد از کشورها می تواند به عنوان یک وسیله کنترل و یا یک وسیله تغییرات سیاسی به کار می رود.
و تلاش های جهانی برای مبارزه با ترور مساله را با کنار گذاشتن این و چه کار باهداف سیاسی مورد ارزیابی قرار داده و از نظر حفظ نیروی حاکم و موقعیتشان مورد توجه قرار می دهد.
تاریخ معاصر ایران بدون شک پیچیده ترین دوره تاریخی این سرزمین است زیرا در این دوره جامعه ما با تبعیت از تحولات بین المللی تن به شدید ترین دگرگونی ها در تمامی زمینه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی داد.
تا سالهای اول قرن بیستم سازمان اجتماعی و ساختار سیاسی کشور هنوز مبتنی بر علائق قومی، قبلیه ای و احساسات و باورهای سنتی بود در این سال ها فقط از کل جمعیت ده میلیونی کشور در شهرها زندگی می کردند در حالی که ماکس وبر جامعه شناس آلمانی یکی از شرایط توسعه پذیری اقتصادی را حجم بالای شهر نشینی می داند.
نه تنها پائین بودن سطح شهر نشینی بلکه ایران دردوره مورد مطالعه هیچکدام از شرایط توسع یافتگی و تحول پذیری سیاسی اقتصادی را نداشت دور افتادگی شهر ها با شرایط اقتصادی فرهنگی متقارن و حتی متضاد و جدئی شهر از روستا و جدائی مردم از یکدیگر پائین بودن سطح فرد اجتماعی- بی تفاوت بودن نسبت به نوع و رفتار حاکمیت نگرش تقدس آمیز نسبت به شاه و حاکم و بی رقیب و معارض بودن شاه سست بودن عوامل همبستگی ملی و حاکم بودن عواطف بیگانه گریزی در میان مردم و حکومت کشور ما را در یک محیط مسدود و شرایط محدود قرن توده ها و شهرها موجب شده بود تا حس مشارکت پذیری و تحول خواهی در میان ما رشد نکند اما این شرایط بر سرعت متحول گردید زیرا تحولات سریع سرمایه داری در غرب و بروز انقلاب بروژوا و موکراتیک و اصلاحات اجتماعی، مذهبی به صنعتی طی قرن نوزدهم دنیای غرب را با کمبود مواد خام و بازار فروش کالا روبرو کرد.
واژه ترور و ترروریسم:
ترور واژه ای سیاسی است که اهداف سیاسی را تعقیب میکند بنابراین تروریسم به عنوان یک مکتب خود را مجاز می داند، برای رسیدن به اهداف خود از هر وسیله و هر شیوه ای بهره گیرد.
در لغت نامه روابط بین الملل ذیل کلمه Terrorism آمده است که «ترور و تروریسم به فعالیت های بازیگران دولتی و غیر دولتی که شیوه و تمهیدات خشن را در اعمال خود برای رسیدن به اهداف سیاسی به کار می برند اطلاق یم شود همه منابع اذعان دارند که ترور یک اقدام سیاسی برای نیل به اهداف سیاسی است اما نوع این اقدام اهمیت چندانی ندارد ممکنت است یک قهرمان فریب خود را و یا یک سرمایه دار رقیب خویش را با کشتن از سر راه خود بردارد. این اقدام تروریست گرچه به عنوان عملی تروریستی شناخته شده است. ترور دو حالت دارد: در حالت اول شخص یا اشخاصی با انگیزه سیاسی کشته می شوند تا مانع یا موانعی از سر راه هدفی سیاسی برداشته می شود حالت دوم عبارتند از: احساسات و عکس العمل هایی که این ترور در جامعه به وجود می آید از نظر لغوی این ترور نیز ترور Terror یا Terrour به معنی حاکم شدن شرایط ارعاب و دلهره در جامعه است اما عملا ترور به معنی کشتن مصطلح شده. زیرا ترور موفق به تروری اطلاق می شود که مضروب با ضربه جنارب به قتل می رسد مضافاً این که نوع حربه اهمیت ندارد التبه در این جا مراد ترور سرخ است یعنی تروری که با کمک اسلحه اعم از سرد و گرم و به قصد کشتن صورت می گیرد که گاهی ممکن است منجر به قتل نشود که در این صورت ترور ناموفق نامیده می شود. اما در هر حال صورت منظور از ترور به کارگیری هر وسیله ابزار و شیوه ای جهت حذف فیزیکی رقیب یا رقبا از صحنه سیاست است این وسایل می تواند شامل سلاح های سرد و گرم سود جستن از سموم مختلف تصادم های ساختگی و … حتی مورادی جزئی وجود دارد که شخص در نتیجه تهدید شخصی دیگری مجبور به خود کشی شده است (میلتر نیز از این نوع استفاده می کرده است)
گاهی تبعید کردن مخالفین که باعث دور کردن آنان از صحنه سیاست می شود به حساب ترور می گذارند.
ترور سرد مثل جنگ سرد شیوه جدید از ترور است که معمولا تعقیب کیفری ندارد در این نوع ترور عامل ترور با هیاهو، جنجال و تبلیغات از طریق رسانه های حجمی و انتشار مقاله و کتاب و حتی ساختن فیلم های جعلی رقیب را متهم به اعمالی میکند که پایه و اساس واقعی ندارد این تهمت ها می تواند شامل مصرف مواد مخدر، روابط نامشروع، رشوه دهی و رشوه گیری و … می باشد ممکن است این شیوه یعنی ترور سرد در رقابت های اقتصادی، ورزشی وهنری نیز به کار گرفته شود اما همان طور که می دانیم ترور عمدتاً باید هدف سیاسی را تعقیب کند.
فهرست مطالب:
ترور و تروریسم
دوران تاریخی ترور
دین و ترور
فعالیت بر ضد ترور
ریشه های خشونت و ترور
استراتژی تروریستی و سیستم سازمانی
ترور و جرم شناسی
فاهمه بشریت
دسته بندی | علوم اجتماعی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 1.575 مگا بایت |
تعداد صفحات | 130 |
فاهمه بشریت
چکیده
دیوید هیوم انگلیسی یکی از فیلسوفان مهم قرن هیجدهم میلادی است . که افکار و آراء او موجب تحولات و تأثیرات مهمی در فیلسوفان بعد از او شده است . او یک فیلسو ف تجربه گرای محض است که با تألیف مقالات و کتب متعدد توانست نظریات فلسفی خود را برای آیندگان به ثبت رسانده و در سیر تکاملی فکر فلسفی غربی نقش آفرینی کند . آثار او گرچه طبق گفته خودش در زمان حیات او با واکنش چندان مثبتی روبه رونشد ، لکن در عصر حاضر و خصوصا در محافل دانشگاهی از اهمیت بسزایی برخوردار است . از مهمترین آراء معرفتی او می توان رساله کنونی “تحقیق در باب فاهمه بشری An Enquiry Concerning Human Understanding” را نام برد که در سالهای 1746 و 1747 در شهر تورن منتشر ساخت .
نگارنده تلاش کرده است متن این مقاله را با دقت مورد بررسی قرار داده و ترجمه کند . در برخی موارد که متن دارای ابهام و یا نارسایی بوده است در پاورقی به توضیح و ترمیم آن پرداخته تا خواننده بهتر بتواند به معانی و اصطلاحات مورد نظر هیوم آشنا شده و مفاهیم آن را به خوبی دریابد ؛ همچنین برای آنکه خواننده به هنگام مراجعه به متن بتواند آن را به طور مستقیم مورد مطالعه قرار دهد و احیانا در مواردی بدان استناد کند در پایان ترجمه برخی از کلمات مهم و مشکل را به طور اصطلاحی و به ترتیب حروف الفبای انگلیسی ترجمه نموده ام . این کار علاوه بر ویژگی فوق می تواند قضاوت درباره ترجمه را نیز مناسب تر سازد . در ترجمه برخی لغات تخصصی متن به کتب فلسفی مهمی مانند جلد پنجم از کتاب “تاریخ فلسفه” اثر فردریک کاپلستون با ترجمه امیر جلال الدین اعلم و کتاب “کلیات فلسفه رجوع نموده” و سعی کرده ام تا ترجمه مناسبی برای لغات اختصاصی فلسفه هیوم و سبک نوشتاری او ارائه دهم .
قبل از پرداختن به ترجمه متن ، مقدمه ای درسه فصل بیان شده که در آن بعد از معرفی شخصیت وزندگی هیوم به بررسی و نقد برخی آراء مهم او پرداخته ام .
فهرست عناوین:
موضوع صفحه
چکیده
مقدمه
زندگینامه
بررسی برخی از آراء مهم هیوم
نقد آراء هیوم
ترجمه متن
فصل اول- درباره انواع مختلف فلسفه
فصل دوم –درباره منشاء تصورات
فصل سوم- درباره تداعی تصورات
فصل چهارم- شبهات شکاکیون در رابطه با فاهمه
بخش اول- علیت
بخش دوم- بیان یک شبهه
فصل پنجم - راه حل شکاکانه این شبهات
بخش اول- عادت به عنوان عامل اصلی در نتیجهگیری های تجربی
موضوع صفحه
بخش دوم - باور
فصل ششم- درباره احتمال
فصل هفتم- درباره مفهوم رابطه ضروری
بخش اول- مقایسه مفاهیم ما بعد الطبیعه با مفاهیم ریاضی و هندسه
بخش دوم- نتیجه گیری
فصل هشتم- درباره ضرورت و آزادی
بخش اول- تبیین معنا و مفهوم ضرورت و آزادی
بخش دوم- بیان دو شبهه و پاسخ به آنها
فصل نهم- درباره عقل حیوانات
فصل دهم- درباره معجزه
بخش ا ول- برهانی در اثبات ناپذیری وقوع معجزه
بخش دوم- تبیین اثبات ناپذیری وقوع معجزه به روشی دیگر
فصل یازدهم- درباره عنایت خاصه و آخرت
فصل دوازدهم- درباره فلسفه آکادمیک یا شکاکانه
بخش اول- وجود و ذات خداوند
موضوع صفحه
بخش دوم- شبهات عامیانه و شبهات فلسفی
بخش سوم- فلسفه آکادمیک
واژه نامه انگلیسی- فارسی
فهرست منابع
چکیده انگلیسی
مقاله درباره پهلوانان حماسه ملی در ادبیات فارسی
دسته بندی | تاریخ و ادبیات |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 24 کیلو بایت |
تعداد صفحات | 36 |
*مقاله درباره پهلوانان حماسه ملی در ادبیات فارسی*
مقدمه:
عظمت حماسة ملی ایران، پیش از هر چیز در روح پهلوانی، و تمرکز رویدادهای آن حول یک محور قهرمانی، متبلور است. عنصر نیرومند ذهنی آن، که در آرایش حماسی نبرد میان نیک و بد و ایران و توران تجسم یافته است، اساساً اوج و فرود خود را در نهاد پهلوانی و هیأت مرکزی و نیروی اصلی آن به ظهور میرساند.
نسلهای مختلفی از پهلوانان، پی در پی به کوشش برمیخیزند، خویشکاری میورزند، پیروز میشوند، شکست میخورند، نامآور میشوند، به فراموشی میگرایند، تا ذات انسان حماسی، که تجسم نهایی خود را در جهان پهلوان مییابد، باقی بماند. جهان پهلوان نیز مانند پهلوانان دیگر، دوره به دوره، فرامیآید تا عظمت کارکرد آدمی را در قهرمانی و افتخار بنمایاند. در این راه اگرچه کارکرد اصلی پهلوانان یگانه و بیدگرگونی یا خدشهناپذیر میماند، کاراکتر و کنش و روابط شخصیتی آنها متفاوت میشود، تنوع میپذیرد، و گسترش مییابد.
از اینرو برای آنکه کنش فردی و چگونگی رویدادهای حماسی و نوع آنها در شاهنامه بهتر ادراک شود، جا دارد که از راه رویکردی تشریحی، به بیان وضع و تنوع و شاخهها و عناصر تشکیل دهندة نهاد پهلوانی بپردازیم، تا زمینة لازم برای جستجوی روابط افراد و چگونگی رویدادها و اهداف زندگی پهلوانی فراهم آید. تأکید میکنم که در این بحث بیشتر به طرح یک نمودار از مشخصات و مختصات پهلوانان خواهم پرداخت، تا به تبیین و تحلیل همهجانبه و ریشهشناختی.
بسیاری از مسائل پهلوانان ایران چه از لحاظ ریشههای اساطیری و پیوندهای تاریخی[1]، و چه از بابت مشخصات «زندگی و مرگ» آنان تاکنون به وسیلة صاحبنظران مختلفی بررسی شده است. همچنانکه از برخی رویدادها و داستانها نیز تحلیلهای ارزندهای صورت گرفته است.[2] در نتیجه طرح این بحث از آن رو تا آنجاست که بتواند حضور ترکیبی پهلوانان را با وضوح بیشتری مشخص کند. و حضور آنان را «تمامیت» حماسة ملی بازنمایاند.
مجموعة داستانهای حماسی شاهنامه را در نخستین نظر میتوان نشأت یافته از سه دوره و حوزة قهرمانی دانست، که هم از بابت تاریخی و هم از بابت جغرافیایی، و هم از نظر تفاوتهای آیینی و ذهنی و خاندانی، نمودار زندگی اقوام مختلف در تاریخهای مختلفی از حیات ملی ایران زمین است.
اما همة رویدادها و کنشهای فردی مربوط به این حوزهها و دورهها، بر دو محور اصلی متمرکز شده است:
الف- محور آیینی و اخلاقی که در نهایت از تنظیم بنیان اساطیری و اخلاقی نبرد و تکرار نمونههایی از آن در دورههای مختلف جدا نیست، و اهداف سیاسی، ملی، آیینی، اخلاقی را دنبال میکند.
ب- محور قهرمانی که همة تنوع زندگی قهرمانی را در طول دورهها و موقعیتهای گوناگون، در یک هیأت و هویت مرکزی گرد میآورد. و به طرح و تبیین ارزشها، روشها، رفتارها، کنشها و روابط انسانهای حماسی میپردازد. اگرچه این انسانهای حماسی از هر راه که شده غالباً به یک ریشة آیینی و اساطیری و مقدس میپیوندند، و در نتیجه انگار تمام آنان و تمام شاهان و … از یک رگ و ریشه برآمدهاند.
پهلوانان و خاندانهااین سه بخش اصلی داستانهای پهلوانی را چنین نامیدهاند و معرفی کردهاند:
1- داستانهای حماسی اوستایی. که قهرمانانش اساساً شاهان کیانیاند؛ که از آنان در اوستا نیز یاد شده است. این رشته داستانها کلاً سلسلة حماسههای کیانی و پیشدادی را دربرمیگیرد، که مطرح شدن آنها در یشتها، نشان قدمت تاریخی آنها تا حدود زمانهای پیش از زردشت است و به دورة پیوندهای ذهنی هند و ایرانی میانجامد. قهرمانان این دسته از کیومرث تا گشتاسپ و بهمن را شامل میشود.
[1]- پژوهشگران مختلفی دربارة ریشههای تاریخی و اساطیری شاهان و پهلوانان شاهنامه تحقیق کردهاند. هرتل بر آن بوده است که هخامنشیان همان شاهان آخرین کیا نیانند. هرتسفلد گمان داشته است که نخستین پادشاهان کیان همه شاهان سلسلة ماد بودهاند، و کیخسرو نیز همان کورش است. ر.ک:
Hertel: Achaemeniden Kayniden. Leipzig. 1924.
E. Herzfeld: Archaeological History of Iran. London. 1955.
نولد که برای رابطة میان کیان و هخامنشیان به قرائن و نشانههایی اشاره میکند. (حماسة ملی ایران ص 3).
کریستن سن آراء هرتل و هرتسفلد و … را رد کرده و معتقد است که کیانیان سلسلهای تاریخی بودهاند در شمال شرقی ایران. پیش از هخامنشیان (کارنامة شاهان در روایت ایران باستان، ترجمة بهمن سرکاراتی و باقر امیرخانی؛ کیانیان، ترجمة دکتر ذبیحالله صفا ، ص 4؛ مزداپرستی در ایران قدیم، ترجمة صفا، ص 112 به بعد.)
هنینگ آراء هرتسفلد را رد کرده است. ر.ک:
W.B. Henning: Zoroaster. Polit ician or Witchdoctor PP 4-7. Oxford. 1951.
این کتاب توسط آقای کامران فانی به فارسی ترجمه شده است به نام «زرتشت: سیاستمدار یا جادوگر»، ص 932-2.
[2]- شمار اینگونه کتابها و به ویژه مقالات زیاد است. برای فهرست آنها ر.ک: کتابشناسی فردوسی، ایرج افشار، چاپ انجمن آثار ملی.
مقاله درباره عروض فارسی
دسته بندی | تاریخ و ادبیات |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 16 کیلو بایت |
تعداد صفحات | 18 |
*مقاله درباره عروض فارسی*
پیشگفتار
عروض فارسی از جهت دقیق وتنوع وتعدد وخوش آهنگی اوزان در ادب جهان بی نظیر است عروض است دقیق و منظم و ریاضی وار با حدود سیصد وزن گوناگون وسخت زایا ، چندان که مرتب بر تعداد اوزان آن افزوده میشود .
این است که ارزش واهمیت خاصی دارد واز جهتی سبب اعتلای شعر فارسی شده است ، مثلا شور و جذبه ای که در غزلیات شمس هست بیشتر مرهون اوزان خاص آنهاست و اگراین اشعار در ین اوزان سحر انگیز سروده نشده بود مسلما نمی توانست این همه شور وهیجان و جذبه و اشتیاق برانگیزد ، صلابت و کوبندگی که در کلام فردوسی است وروح حماسی و پهلوانی که بر می انگیزد تا حدود زیادی برخاسته از اوزان حماسی بحر متقارب است ، دلنشینی و شور انگیزی و شیرینی مثنویها و ترانه های عاشقانه ناشی از بحر هزج است ، متانت و سنگینی بسیاری از اشعار ناصر خسرو و اندوه جانکاه شعر مسعود سعد مرهون اوزان با وقار و متین وبا صلابت اشعار آنان نیز هست وشادی ونشاط اشعار خوب ومناسب کودکان به سبب اوزان ضربی و رقص انگیز آنهاست .بنابراین جای آن دارد که وزن شعر فارسی را که مایه افتخار ما در ادب جهان است – ازهر جهت بخوبی بشناسیم .
متاسفانه منشا وزن شعر فارسی روشن نیست . به عبارت دیگر نه تنها منشا آن روشن نیست بلکه بنابر عقیده ای رایج ، منشا آن عروض عرب است.
همه علما و محققان معاصر اعم از ایرانی و خارجی چندین عقیده ای دارند جز معدودی که در این قضیه شک کرده اند یا باور دارند که وزن شعر فارسی منشا ایرانی دارد وهر گروه وهر فرد بنابر دلیل واحیانا دلایلی از اعتقاد خود دفاع ، و عقیده ونظر گروه دیگررا رد می کنند و حقیقت همچنان مستور مانده است و کسی همت نکرده تار نج تحقیق را برخود هموار نماید وحقیقت این راز قرنها را آشکار سازد .
نگارنده از سالها قبل در این اندیشه بوده و تحقیقاتی در این زمینه انجام داده است در سال 1356 در هشتمین کنگره تحقیقات ایرانی تحقیقات خود را تحت عنوان « وزن شعر فارسی ماخوذ از وزن شعر عرب نیست » ارائه داد .
که سخت مورد توجه قرا رگرفت و مخالفان وموافقان درباره آن سخن گفتند و عالمان بی تعصب آن راتایید کردند گرچه نگارنده با دلایلی مستند موضوع را ثابت کرد اما بعد ها پی برد که قضیه پیچیده تر از آن است که بشودآن را طی خطابه ای برای همگان بویژه مخالفان که معتقدان دیرین این نظر سنتی هستند روش ساخت و ضرور می نمود که تحقیقی گسترده و همه جانبه در این مورد صورت بگیرد زیرا عقاید مخالفان به نوبه خود مستدل نماست .